Stateczniki do świetlowek zasilanych z prądu stałego

[bartek380V]

Owszem, w normalnych warunkach ciemnia Crookesa jest stłumiona przez wyładowania naprzemian od obu katod świetlówki. Jednak sama praca na prądzie jednokierunkowym nie niszczy w znaczny sposób katody, natomiast niszczy ją częste przełączanie przy zimnym starcie. Przy słabym wyładowaniu jarzeniowym (przy charakterystycznym bladym świeceniu świetlówki) jony dodatnie silnie bombardują katodę, wybijając z niej elektrony, a także cząsteczki metalu i emitera z niej (widać wtedy silną niebieskawą poświatę wokół niej). Metal ten osiadając na szkle, powoduje zaciemnienia, dlatego są one tak charakterystyczne dla zimnego startu. Jednak silne bombardowanie jonami sprawia, że katoda rozgrzewa się do pewnego stopnia, po czym wyładowanie przekształca się w silniejsze, z termoemisją z żarnika. Oznacza to, że pod wpływem słabego bombardowania jonami, żarnik katody optymalnie się nagrzewa, uwalniając więcej elektronów, niż bombarduje go jonów. W tym stanie, wyładowanie nie jest już tak destrukcyjne dla katody. Aby ominąć pierwszy element wyładowania, czyli to silne bombardowanie jonami, stosuje się podgrzewanie żarnika, aby od razu nawiązało się wyładowanie z termoemisją. Prąd jednokierunkowy jest przydatny szczególnie do zużytych świetlówek, u których jedna z elektrod szybciej padła. Na magnetycznych układach (na 230V) widać często efekt prostownikowy, który jest właśnie skutkiem minimalnej emisji elektronów z zużytej elektrody i normalną emisją ze sprawnej elektrody. Świetlówka działa sama jako prostownik, przepuszczając prąd w jednym kierunku (charakterystyka podobna, jak diody Zenera).
Aby usprawnić działanie świetlówek z przepaloną jedną ze skrętek, w klasycznych układach magnetycznych, można pomiędzy dławik, a świetlówkę wmontować jedynie mostek Graetza, który spowoduje stałą polaryzację elektrod. Przy tym nie trzeba montować żadnych kondensatorów i innych elementów, a wystarczy zostawić bimetalowy zapłonnik równolegle ze świetlówką i wstawić tylko ten mostek. I już świetlówka z zużytą jedną elektrodą znów działa jak trzeba

Swoją drogą, to przydałby mi się taki układ dla świetlówek, jakie są w tramwajach, autobusach, czy pociągach (taki, jak ma np. kolega MIX-450). Te układy jednak często zasilają świetlówkę normalnie, tzn. prądem przemiennym, ale wysokiej częstotliwości.

Probowałem zabawy z tym prostownikiem jak piszesz jednak za kazdym razem dławik ,,załatwił,, mi diody przy probie zapłonu.

[Lampka]

Trzeba dobrać mostek na odpowiednie napięcie i prąd. Ja przy świetlówkach T5 4-8w użyłem akurat 6A/1000V, ale do większych świetlówek będzie trzeba na większe napięcie. Trzeba uwzględnić kopa, jakiego daje dławik, a to może być grubo ponad 1000V. I wtedy będzie to działać Poza tym należy też pamiętać o prądzie, jaki płynie przez skrętki w momencie chwilowego zwarcia zapłonnika.

[trojmiejski]

Postanowiłem po latach wskrzesić ten wątek gdyż dopiero teraz odkryłem te skany i okazały się być informatywne w sprawie pewnej zagwozdki nad którą się zastanawiałem. ST-1 i ST-2 były stosowane w Konstalach 105N i 105Na. O ile świetlówki 40W (potem 36W) są normalką w tych tramwajach, tak są w internecie informacje, że wczesne egzemplarze miały metrowe świetlówki 25W (niestety raczej obecnie nie ma już żadnego egzemplarza z oprawami na takie rury, a odpicowane egzemplarze zabytkowe mają oprawy na rury 40W). Przez brak doprecyzowania nie było pewności jak były te świetlówki zasilane, czy przez przetwornicę wirową czy przez indywidualne przekształtniki. Patrząc na naszą kolej częściej 25W występowały w parze z pierwszą opcją, ale były też przypadki na kolei z zasilaniem przez indywidualne przekształtniki (w zagranicznych produkcjach znacznie częściej). Jednakże istnienie pokazanych w katalogu przekształtników ST-2/36 V/25 W raczej jednoznacznie wskazuje, że nawet te wczesne stopiątki od początku miały oświetlenie na przekształtnikach, jedynie potem zmieniła się moc samych rur.

W nawiązaniu do zapytania użytkownika LUMILUXDELUXE przesyłam kilka ciekawych stron z katalogu Polam-Gostynin z 1987 roku dotyczących zasilania świetlówek ze żródeł prądu stałego w tramwajach czy pociągach.

Dodam też, że ze zgodą na publikacje od Karola Lange otrzymałem zdjęcie przedstawiające faktyczny przekształtnik SK-3/110 V/40 W:

[Kolekcjoner93]

Ja się zastanawiam czy w układach które zasilają świetlówkę (albo podejrzewamy że mogą zasilać) prądem jednokierunkowym dodanie szeregowo ze świetlówką kondensatora nie rozwiąże problemu.
Zakładając, że świetlówka jest podłączona do uzwojenia wtórnego transformatora działającego w przetwornicy typu flyback, dodanie szeregowo pojemności powinno rozwiązać problem. Wszak podczas wygenerowaniu impulsu jednokierunkowego prąd popłynie przez świetlówkę i naładuje kondensator, a gdy napięcie na uzwojeniu wtórnym zaniknie to kondensator się przez świetlówkę i uzwojenie rozładuje, co poskutkuje przepływem takiego samego prądu w obu kierunkach.