Oświetlenie pojazdów kolejowych

[MRP200]

Ta kamera to żadne odkrycie. Montowane są standardowo od kilku lat, dokładnie takie są obecne wymogi. A Stadlerowi przydałoby się myju myju.

[trojmiejski]

Skoro jest mowa o Stadlerach to dla przypomnienia wnętrze:

[trojmiejski]

Co do zledyzowanej EN57-969 to dziś zauważyłem istotną ciekawostkę która może zmienić postrzeganie kwestii pracy oświetlenia przy braku zasilania 3kV. Otóż 2 razy się zdarzyło, że przy powolnym przejeździe przez izolator zgasło oświetlenie. Rzecz polega na tym, że jak się ponownie zapaliło, to zaświeciła się tylko połowa opraw i dopiero po pewnym czasie zapaliła się reszta oświetlenia, w trakcie przełączania z połowy oświetlenia na full, oświetlenie zgasło na mniej niż sekundę. Za pierwszym razem oświetlenie w trybie 1/2 świeciło względnie długo, jednostka zdołała pokonać odległość między dwoma przystankami SKM, za drugim razem trwało to parę sekund. 11 lutego pewnie przełączyło się na tyle szybko, że nie zauważyłem tych przełączeń. Choć nie jest to nic definitywnego, to można przypuszczać, że zgodnie ze specyfikacją przetwornica jednak przetwarza 110V na 24V przy braku zasilania 3kV, a gaśnięcie oświetlenia jest tylko na chwilę gdy przełącza tryb zasilania na przetwornicy:

[trojmiejski]

Wspominany był fakt stosowania w pojazdach Made in GDR przetwornic oświetleniowych 220V 500Hz i faktu skopiowania rozwiązań przy opracowywaniu przetwornicy dla EW55 i EN57. Dotychczas nie był jednak poruszany temat podobnych rozwiązań stosowanych w RFN. Kilka istotnych szczegółów było odmiennych, po pierwsze stosowano przetwornice wytwarzające 220V 100Hz zamiast 500Hz. Inną różnicą było to, że choć typowe przetwornice silnik DC-alternator też się zdarzały, to w RFN stosowano także tzw. turbo invertery. Takie urządzenia zasadniczo działały podobnie jak mechaniczne choppery zwane też wibratorami, różnica polegała na tym, że styki nie pracowały jak elektryczny dzwonek, lecz były zamocowane na rotorze i zamiast fizycznego kontaktu prąd przepływał przez wyładowanie w rtęci którą komora rotora była wypełniona. Impulsy DC o naprzemiennym kierunku były konwertowane na AC przez transformator. O turbo inverterach można przeczytać po angielsku tutaj:
http://www.sma-australia.com.au/partner ... upply.html

Po niemiecku tutaj:
https://de.wikipedia.org/wiki/Turbowechselrichter

Różnych serii pojazdów z instalacją 220V 100Hz było wiele, odwiedzające Polskę w pociągach turystycznych z Niemiec wagony Am, ABm, Bm itd... właśnie są przykładem wagonów z taką instalacją. Wagon 2 klasy (Bm) jest opisany dokładnie tutaj na stronach 9 i 10:
http://www.lokmalanders.de/media/b4eeb3 ... fffff0.pdf

Własne zdjęcia wagonu Bm:




Jeśli podać inne konkretne przykłady na podstawie literatury to można wymienić też wagony 4yg z przetwornicą wirową lub turbo inverterem, ze świetlówkami 20W, 25W lub 40W (w oprawach z dławikiem i kondem) zależnie od podserii:
http://www.eisenbahn-harzvorland.de/yg- ... _umbau.htm

Schematy instalacji prądnic 24V przy wózkach:
http://www.drehscheibe-online.de/foren/ ... 31,8037509

Wagon pocztowy:
http://braunschweig-philatelie.de/downl ... gen_bs.pdf
http://www.bahnpark-augsburg.de/fileadm ... 8_Info.pdf

Szynobus z oświetleniem 25W w którym przetwornica wirowa była uszkodzona i został podłączony turbo inverter:
http://www.vt209.de/page/8/

Wagony monachijskiego metra:
http://www.muenchner-u-bahn.net/ubahnnetz/technika.htm

Tu zaś toczyła się dyskusja w kontekście imitacji zachowania się świetlówek w modelu klasycznego wagonu:
http://www.1zu160.net/scripte/forum/for ... ?id=771753

[trojmiejski]

Jak się zagłębić w internecie to się okazuje, że pojazdów z centralnymi przetwornicami oświetleniowymi były w bardzo różnych miejscach świata, choćby część wagonów metra w Toronto miała instalację oświetleniową 400Hz, część 60Hz:
http://www.lighting-gallery.net/gallery ... &pid=74506

W Australii podobnie, 4 świetlówki w ramach światła bezpieczeństwa zasilane są przez indywidualne przekształtniki i się wyróżniają pod względem sposobu pracy od reszty oświetlenia:
http://www.lighting-gallery.net/gallery ... &pid=56267

O ile w Europie kontynentalnej rzadko stosowano świetlówki 65W na kolei tak brytyjczycy używali chętnie:
http://www.lighting-gallery.net/gallery ... &pid=17001

Kolejna ciekawostka czyli historyczny katalog opisujący Bipy:
http://www.lokmalanders.de/media/d86c20 ... ffffef.pdf

O oświetleniu jest tam opisany akapit:

Die beleuchtung mit Leuchtstoffröhren kann je nach Wunsch mit Einzel Transistor Vorschaltgeräten oder mit zentralen Umformern erfolgen. Bei Umformerbetrieb kann zusätzlich eine Notbeleuchtung mit Glühlampen vorgesehen werden.

Można to przetłumaczyć na:

Oświetlenie świetlówkowe może być oparte na indywidualnych przekształtnikach tranzystorowych lub z wykorzystaniem centralnej przetwornicy. W rozwiązaniu z przetwornicą stosowane jest żarowe oświetlenie awaryjne.

W Bipach PKP po przeróbce z 25W na 20W widać było w suficie zaślepione ślady po oprawach żarowych, zatem zgodnie z tym tekstem potwierdzałoby to, że oryginalne oświetlenie w naszych Bipach było zasilane z centralnej przetwornicy, a oprawy żarowe były jako oświetlenie awaryjne.

[trojmiejski]

Wcześniej przedstawiałem zależności między pracą nowego oświetlenia, a pracą starego w EN71-039, czyli świecenie się wszystkich 4 nowych świetlówek w przebudowanej kanarówie przy prawidłowej pracy głównego oświetlenia klasycznego oraz świecenie się tylko 1 z 4 świetlówek gdy oświetlenie klasyczne świeci w trybie awaryjnym.
W EN71-044 fachowcy z ZNTK Mińsk Mazowiecki inaczej zaprogramowali oświetlenie, wszystkie 4 świetlówki świecą się zarówno gdy oświetlenie klasyczne jest sprawne i gdy świecą się żarówki awaryjne:




Gdy w EN57 jest jeden zestaw przetwornic i baterii na wszystkie trzy wagony, to w czterowagonowych EN71 każda połówka ma własny zestaw, więc w jednej połowie może świecić się oświetlenie świetlówkowe, gdy w drugiej oświetlenie awaryjne:




Rozruch oświetlenia w połówce ze sprawnym oświetleniem klasycznym:

[slaweklampy]

Te świetlówki w EN71 są 4000K?

Klasyczne oświetlenie zewnętrzne pospolitego EN57 i rzadziej spotykanego EN71. Jednostki niedawno przeszły naprawę, stąd te nowe malowanie.

[trojmiejski]

Większość świetlówek to Philipsy 1m 36W 840, niektóre to chińczyki 25W 835 z wyraźnie różowistym odcieniem.

Inne zjawisko zarejestrowane również w EN71-044, czyli wyłączenie 2/3 świetlówek przy zaniku zasilania 3kV i ponowne włączenie tych świetlówek po powrocie zasilania:



Nie wiem jak konkretnie w tej jednostce sterowane są te 4 świetlówki w kanarówie w takiej sytuacji, lecz w analogicznie przebudowanej EN57-1052 widziałem, że przy zaniku 3kV gasną 2 z 4 świetlówek w nowych oprawach.

W niektórych jednostkach z przetwornicami w kombinacji statyczna główna+wirowa oświetleniowa może dojść do takiej sytuacji, że jeśli zanik zasilania był bardzo krótki to przetwornica główna mając czas zwłoki będzie wytwarzać prąd o lekko obniżonym napięciu i po 2-3 sekundach wróci na pełną moc. Przy bardzo krótkim zaniku nie zdążą zareagować styczniki odłączające 2/3 świetlówek i będzie świecił się komplet. Jedyną oznaką informującą, że był jakikolwiek zanik jest pośrednia poszlaka w postaci zmiany częstotliwości pisku dławików i prawie niezauważalne ściemnienie świetlówek. Wynika to z tego, że obniżone napięcie wytwarzane w czasie zwłoki przez przetwornicę główną wpływa na zmianę obrotów przetwornicy oświetleniowej. W sumie jak zwrócić uwagę na pisk dławików na powyższym filmie z EN71-044 to przed zgaśnięciem 2/3 świetlówek również można usłyszeć zmianę w częstotliwości pisku, lecz tu po prostu przerwa w zasilaniu była na tyle długa, że w końcu zadziałały styczniki odłączające świetlówki.

W rodzynie EN57-1052 z przetwornicą oświetleniową statyczną też w sumie zachodziło podobne zjawisko przed zgaśnięciem 2/3 świetlówek z tą różnicą, że nie było słychać pisku dławików lecz świetlówki wyraźnie przygasały przed zgaśnięciem.

Trzeba też pamiętać, że w jednostkach z całkowicie oryginalnym osprzętem czyli obiema przetwornicami wirowymi zdarza się, że 2/3 świetlówek gaśnie na chwilę w momencie załączania sprężarki, w jednostkach z przetwornicą główną wirową i nowym oświetleniem na indywidualnych przekształtnikach też się potrafi zdarzyć, że oświetlenie gaśnie w mniejszym lub większym stopniu.

[slaweklampy]

Inne zjawisko zarejestrowane również w EN71-044, czyli wyłączenie 2/3 świetlówek przy zaniku zasilania 3kV i ponowne włączenie tych świetlówek po powrocie zasilania:

Przetwornica oświetleniowa jest zasilana w specjalnym układzie.

http://www.trakcja.one.pl/strona/przetwornice.html

[trojmiejski]

Niemiecki EZT z 1956 roku oświetlony świetlówkami 15W typu TL-C zasilanymi bezpośrednio napięciem pokładowym 72V, prócz świetlówek dodatkowo zainstalowane są żarówki odpalane w sytuacji gdy napięcie baterii z powodu rozładowania spadnie poniżej wartości umożliwiającej pracę świetlówek:
http://www.wisoveg.de/rheinland/histo/kbe/his-et57.htm
http://www.et-57.de/index.php?option=co ... &Itemid=31
http://www.bahnbilder.de/bild/deutschla ... 7-der.html