Oświetlenie pojazdów kolejowych

[trojmiejski]

W EN57 SKM i Pomorskiego Zakładu Przewozów Regionalnych są T8 25W 835 Oxy Light, takiego badziewia dawno nie widziałem. Świecą mięsną barwą jak bardzo tanie kompakty, a pod względem trwałości to jak przeżyją miesiąc to jak na te rury jest to dobry wynik. Spotkałem się z widokiem przedziału z kilkoma owymi T8 zamontowanymi wśród których niektóre wykazywały znaczne zużycie, a ten widok widziałem w momencie kiedy odkryłem istnienie tych świetlówek w ogóle. Oczywiście teraz to regularnie coś takiego widuję. Grubsze chińczyki choć też mają bardzo niską trwałość to jednak nieraz widziałem, że potrafiły przeżyć dłużej, do tego T10 840 świeciły barwą przyzwoitą.

[Lampka]

Ja mam dokładnie takie samo wrażenie, jeśli chodzi o te Spectrum. Ich barwa na oko jest gorsza, niż wersje T12, poza tym te, które odkryłem, już wyglądają, jak np. Tungsramy czy Razno po kilku latach pracy A muszą być świeże, bo pierwszy raz je spotkałem.

[trojmiejski]

Na poprzedniej stronie pisałem o EN57-1052 po P4 w ZNTK Mińsk Mazowiecki, wtedy nie miałem zrobionych własnych zdjęć tej jednostki, lecz teraz już mam:




Przy nowych oprawach jest bardzo jasno, ta jednostka, EN71-035 i EN57-1729 mają dobrze rozwiązane oświetlenie krańcowych przedziałów rowerowych, jedynie EN57-1757 i 1115 ustępują pod względem ilości światła:










Przed stacją końcową przeszedłem się po składzie i tuż przed zatrzymaniem się znalazłem w przedsionku wejściowym oświetlonym Sylvanią T12 640 Made in Germany (nie miałem niestety czasu sfotografować tej rury), kiedyś te rury można było spotkać w dużej ilości w bardzo wielu jednostkach, lecz potem zaczęto wkręcać same chinole i już w 2012 były tylko niedobitki, więc widok ten mnie ucieszył


Z zewnątrz:




Stacja końcowa więc oświetlenie zostało wygaszone:


111Arow (druga seria):








Szczegół oświetlenia, prawie wszystkie świetlówki w przedziale pasażerskim to są 36W, lecz na końcu przedziału można znaleźć 18W (tu taka świetlówka z wagonu 111Arow z pierwszej serii):


Na poprzedniej stronie opisywałem różne serie 111Arow, najnowsza przeze mnie uchwycona seria to piąta seria zrobiona przez Pesę w ramach liczącej 68 sztuk I puli modernizacji starych wagonów UIC Y do różnych postaci (przedziałowe i bezprzedziałowe 2 klasy, przedziałowe 1 klasy i barowe 113Aa robione z wagonów 1 klasy) na trasę Przemyśl - Szczecin. W ramach większej II puli modernizacji na tę trasę zrobiono kolejne rowerówki 111Arow ogólnie takie same jak te z I puli, lecz prócz nich dodatkowo na tej samej bazie projektowej zrobiono wagony bezprzedziałowe przystosowane do przewozu niepełnosprawnych. W momencie pisania posta z poprzedniej strony o 111Arow nie znałem szczegółów tego typu wagonu prócz tego, że istnieje i ma oznaczenie B7bnopuz. Ostatnio znalazłem link przedstawiający wnętrze tego wagonu i zewnętrzny widok na którym widać oznaczenie 111Arow choć w przypadku tego wagonu formalnie jest to oznaczenie nie mające sensu:
http://kolej.darlex.pl/2075-intercity

Newag SA137:




Dotychczas jedynymi EN57 z silnikami asynchronicznymi będącymi w posiadaniu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego były EN57 po modernizacji w ZNTK Mińsk Mazowiecki (PESA), ostatnio park taborowy powiększył się o asynchrony po modernizacji w Newagu:




Linia świetlna taka sama jak w asynchronach SKM zmodernizowanych przez ZNTK Mińsk Mazowiecki:




Z1A Henschel:

[Beton]

http://youtu.be/UyTK6_vhY9M?t=1m9s Nie wiedziałem, że te oprawy w kiblach miały klosze, zawsze ich brakuje

[trojmiejski]

Polska tradycja demontażu kloszy z klasycznych opraw, w pojazdach z oprawami wpuszczonymi w sufit płaskie szyby są, lecz w klasycznych oprawach do sufitu tylko przymocowanych to próżno szukać kloszy, czy to w wagonach UIC Y, czy to w EN57/EN71/ED72 (jako wyjątek w kilku sztukach ED72 fabrycznie oprawy wpuszczono w sufit).

W innych państwach takich tradycji nie ma i większość nadal używanych w Słowenii kibli które kiedyś trafiły tam prosto z Pafawagu wciąż ma takie klosze, a z tych które już zakończyły eksploatację w tamtym kraju (część eksploatację zakończyła kasacją, a część powrotem do Polski) to miała klosze aż do końca eksploatacji tam. Te linki ostatnio wrzucałem do tematu o klasycznych oprawach gdzie temat kloszy w EN57 się pojawił:
http://www.miniaturna-zeleznica.com/gal ... /index.php
http://www.mundek.krakow.pl/galeria-taboru/gomulki
http://www.mundek.krakow.pl/galeria-tab ... ig&id=6407

Kiedyś gdzieś na forum wrzucałem też linki do zdjęć wnętrz słoweńskich kibli umieszczonych na innych stronach, lecz nie pamiętam, gdzie te linki wrzuciłem i jakie były adresy tych stron jakbym miał te zdjęcia znaleźć na nowo.

Sprecyzuję dlaczego w pierwszym zdaniu użyłem słowa większość zamiast słowa wszystkie. W nielicznych słoweńskich jednostkach które kloszy nie mają to nie jest tak, że mają oryginalne oprawy tyle, że bez kloszy, te jednostki mają oprawy zdemontowane, a w ich miejscu diody:
http://www.sz-vit.si/velika-revizija-emg-311

W obecnie jeżdżących jednostkach jeśli oświetlenia nie wymieniono całkowicie to poza wyjątkami nie dłubano się z modyfikacją wybranych znaczących fragmentów elektryki w większej części wciąż oryginalnego systemu oświetlenia, w niezmodernizowanych jednostkach prawie całość jest oryginalna (masowo wymieniano w WC plafoniery żarowe na wpuszczone w sufit oprawy świetlówkowe więc nie jest to cecha czyniąca dane jednostki wcześniej wspomnianymi wyjątkami). Na filmie widać poszczególne zjawiska dziejące się po załączeniu przetwornicy oświetleniowej, do dziś w niezmodernizowanych jednostkach można zaobserwować chwilowe zapalenie się żarówek oświetlenia awaryjnego zanim świetlówki się zaświecą.

Trzeba przyznać, że przy oryginalnym systemie oświetlenia jest klimat którego wielu modernizacjom brakuje. Wystarczy widok na zdjęcie klasyka i czuć klimat jaki jest przy dwóch rzędach oryginalnych opraw:


Zaś podczas patrzenia na oświetlenie zmodernizowanej jednostki tego klimatu nie czuć, tu choćby dwie wpuszczone w sufit linie świetlne ze świetlówkami 30W (znana już EN57-1107, tu nowe zdjęcie) to już nie to samo co oryginał:


To jeszcze w miarę przyzwoicie wygląda, lecz niektóre inne w tym wątku przedstawione modernizacje oświetlenia wyglądają znacznie gorzej pod względem estetycznym.

[trojmiejski]

W ramach odniesienia do przedstawionego na archiwalnym filmie momentu załączenia oświetlenia postanowiłem samemu uchwycić na filmie ten moment i udało się tego dokonać w jednej z niezmodernizowanych jednostek Przewozów Regionalnych:


To było tak, że było już dość ciemno, a jednostka o dziwo zatrzymała się na stacji z oświetleniem jeszcze nie załączonym, więc logicznym było, że oświetlenie zaraz po otwarciu drzwi będzie załączone.
Świetlówki załączają się z opóźnieniem ze względu na potrzebę dokonania rozruchu wirowej przetwornicy oświetleniowej lecz jak po uzyskaniu odpowiednich obrotów stycznik załączy zasilanie obwodu świetlówek to można zaobserwować, że świetlówki odpalają na zimno.
Warto zwrócić uwagę na mrugnięcie żarówek oświetlenia awaryjnego. Spojrzenie na pulpit od razu mówi dlaczego tak jest:
http://transportszynowy.pl/enkab2.html
Na pulpicie jak widać jest tylko jeden przycisk od załączenia oświetlenia przedziałów, szybkie wciśnięcie powoduje załączenie się żarówek bez rozruchu przetwornicy, dopiero dłuższe przytrzymanie przycisku powoduje rozruch.
Na filmie słychać pracującą sprężarkę, gdyby nie pracowała to dałoby radę usłyszeć charakterystyczne brzęczenie występujące przy 500Hz po zapłonie świetlówek. Osobiście to ja to brzęczenie słyszę nawet przy dźwięku pracującej sprężarki, lecz nie każdy ma tak wrażliwy słuch.
Dobrze, że trafiła się jednostka z instalacją oświetleniową w dobrym stanie, dość łatwo można spotkać jednostki z załączonym oświetleniem awaryjnym, a w niektórych z załączonymi świetlówkami to te świetlówki potrafią się czasem dziwnie zachowywać, zazwyczaj wszystkie jednocześnie w taki sam sposób co jednoznacznie mówi o tym, że geneza problemu jest w przetwornicy oświetleniowej. Może się zdarzyć, że świetlówki są mocno niedociążone, różnicę widać jak w jednej jednostce typu EN57 jest ciemniej niż w drugiej z którą jest połączona lub jak jest różnica między połówkami EN71 (dla przypomnienia, w EN57 jest jedna przetwornica na wszystkie 3 wagony, a w EN71 dwie, jedna na jedną połowę jednostki, druga na drugą połowę). Często też świetlówki bardzo zauważalnie pulsują, w EN57-972 która ma zachowane oryginalnie plafoniery żarowe w WC zasilane z tego samego obwodu co świetlówki to również żarówki wyraźnie pulsowały. W latach 50-tych to takie rozwiązanie ze świetlówkami było nowoczesne, lecz widać dlaczego konieczna była praca w latach późniejszych nad nowocześniejszymi rozwiązaniami. Gdy nie było lepszej alternatywy to takie rozwiązanie było najlepsze, lecz późniejsze odkrycia w dziedzinie elektroniki otworzyły drzwi do możliwości wcześniej nieosiągalnych. Jak widać ilość przepracowanych godzin ma duży wpływ na to jak przetwornica wirowa będzie się sprawowała po wielu latach. Układy elektroniczne opracowane pod koniec lat 60-tych do zastosowania w wagonach UIC Y są znacznie bardziej niezawodne, a nawet gdy zdarzy się awaria to dotyczy jedynie danej oprawy, a nie całości oświetlenia.

Chociaż wagon 154A ogólnie już przedstawiałem to warto spojrzeć jeszcze na parę szczegółów, tutaj sztuka w której tryb pracy oświetlenia ustawiono na tryb z załączonymi żarówkami, a wyłączonymi świetlówkami:




W szeregu opraw 2x36W na jednym z jego końców jest wyjątek w postaci pojedynczej oprawy 2x18W:


Żarówki pod fotelami oświetlające przejście:


Przedsionek:


Inny egzemplarz:


Widok z jednego z końców, ta sztuka zamiast opraw dwulampowych ma rastry jednolampowe, takie same jak w 111Arow:


Analogicznie jak w standardowych 154A jest jedna oprawa 2x18W w szeregu 2x36W tak tu jest jedna oprawa 1x18W w szeregu 1x36W


Widok ze środka:


Drugi koniec:








Indywidualne dla każdego miejsca halogeny:




WC:


Przedsionek:

[trojmiejski]

Dopiero co odkryta ciekawostka w postaci 111A z oświetleniem przerobionym na diodowe.

Wszystkie 111A miały fabrycznie takie same oprawy które w późniejszych latach traciły klosze dzięki czemu można oglądać gołe świetlówki. W latach 90-tych i na początku XXI wieku bardzo dużo Y-ków poddano modernizacji w ramach której zastosowano rozwiązanie oświetlenia w postaci świetlówek w oprawach wpuszczonych w sufit. Taki styl oświetlenia jest powszechny w Y-kach i innych wagonach (w wagonach 136A, 139A, 144A i 145A fabrycznie zastosowany). W przypadku Y-ków od momentu modernizacji czasu upłynęło na tyle dużo, że takie wagony są traktowane na równi z niezmodernizowanymi co mają gołe świetlówki czyli albo kasacja albo modernizacja w jeszcze większym zakresie.
Właśnie rzecz w tym, że wagon z takim oświetleniem:






Został przerobiony na takie:


Trochę zdjęć nowego oświetlenia:




































Oświetlenie WC nadal jest takie jak podczas modernizacji w dawnych latach zrobiono:






Na szybko dla porównania sfotografowałem pierwszy lepszy wagon z tego składu mający świetlówki daylight:


Widok wagonu z diodami z zewnątrz:






Inne wagony z rozwiązaniem oświetlenia które wagon powyżej przedstawiony miał przed montażem diod, 113Alux czyli mocno podrasowany wagon barowy:








Wagon restauracyjny Bautzen'89:

[profklos]

"Czuwanie" w starym wagonie kolejowym pierwszej klasy, 2008 rok.
Wagon posiadał jeszcze bardzo interesujące lampki do czytania.

[trojmiejski]

Stary wagon pierwszej klasy to 112A Kiedyś te lampki pokazywałem na forum:

Diody jak najbardziej pasują w miejscu żarówek do czytania, które w takiej formie w jakiej są w polskich wagonach nie spełniają swojej roli mimo soczewki skupiającej światło, takie osobne żarówki w starych wagonach (wagony 112A i 140A czyli pierwszej klasy starego standardu UIC Y i wagony obu klas nowszego standardu UIC Z z lat 90-tych) można włączyć lub wyłączyć osobnym przyciskiem gdy oświetlenie ogólnie jest załączone w centralnej szafie, a ustawieniem światła głównego w przedziale jest ustawienie 0 czyli wyłączone świetlówki z jedynie świecącymi dwoma żarówkami przy oprawie, tutaj pokazane te żarówki w akcji w przedziale wagonu 144A:


Plus korytarz:




Tu wyłączone w wagonie 112A:


Reszta oświetlenia tego wagonu:

Jako, że w poprzednim moim poście i teraz w cytacie pojawia się wagon typu 144A to pokażę więcej zdjęć z wnętrza takiego wagonu:




Zawsze mnie to zastanawia dlaczego można spotkać bardzo różne rodzaje świetlówek, choćby świetlówki 2D jako oświetlenie WC w niektórych EN57, lecz w kwestii liniowych T5 maksymalną mocą jest 13W, a mocniejszych T5 się nie spotyka.


Tu w korytarzu bocznym jest zachowane oryginalne oświetlenie świetlówkowe. Inne wagony Z różnych producentów zależnie od tego w jakim zakładzie były modernizowane mają różnie rozwiązane oświetlenie korytarza. Niektóre mają oprawy Mawela na świetlówki miniaturowe znane z autobusów marki Jelcz, w innym wagonie widziałem jako oświetlenie korytarza diody, chociaż cała reszta oświetlenia była oparta na świetlówkach.




Z1B Henschel:


Henschele są o tyle charakterystyczne, że gdy w taborze wyprodukowanym lub głęboko modernizowanym w Polsce prawie zawsze poza drobnymi wyjątkami świetlówkom towarzyszą żarówki małej mocy, tak tu w przedsionkach, korytarzu bocznym i WC są same świetlówki bez żarówek i jedynie w ramach oświetlenia przedziałów prócz świetlówek są żarówki które świecą się niezależnie od tego czy świetlówki są załączone czy nie. Oczywiście nie jest to wyjątek. W oświetleniu wagonów Bipa nie ma w ogóle żarówek awaryjnych małej mocy, jedynie świetlówki oraz w wybranych miejscach żarówki dużej mocy jako wyłączne oświetlenie danego punktu. Teraz jest jeszcze 111A z diodami gdzie dzięki nim nie ma miejsca zarówno na świetlówki i żarówki (z wyjątkiem WC). Nie jestem pewien, lecz mam też wątpliwości co do obecności żarówek w EW58.
















Chociaż większość Elfów Pesy ma charakterystyczne oświetlenie LED:


To Elfy dla BiT City jako oświetlenie wnętrza mają świetlówki:




Znanych jest wiele faktów mówiących o przewadze obecnego w modernizowanych EN57 oświetlenia opartego o indywidualne przekształtniki w stosunku do oryginalnego systemu z centralną przetwornicą oświetleniową, jednym z takich faktów jest, że przy obecnie mnogiej liczbie różnych modern nie ma problemu z robieniem przekładek członów między różnymi zmodernizowanymi oporowcami (asynchrony mają zbyt dużo unikalnych zmian by między różnymi seriami modernizacji przekładać), choćby tu EN57-702 mająca człony całkowicie różniące się zastosowanym oświetleniem świetlówkowym których jedynym wspólnym mianownikiem jest bycie opartym o indywidualne przekształtniki:
http://www.garnek.pl/mkseba/17387860/en57-702
http://www.garnek.pl/mkseba/17387804/wnetrze-en57-702
http://www.garnek.pl/mkseba/17387788/wnetrze-en57-702
Przy oryginalnym systemie można zamieniać jedynie takie same z takim samym, choć kiedy nie było modern z indywidualnymi przekształtnikami, to problemu nie było, bo wszystko było takie samo, lecz taki stan rzeczy jest już przeszłością od bardzo dawna.

Inną argumentem za przerabianiem oświetlenia jest większa kontrola tego co załączone, choćby tu są załączone tylko świetlówki w przedsionkach wejściowych gdy cała reszta jest wyłączona:

[trojmiejski]

Wagony YB 2 klasy produkcji NRD dostarczono do PKP w dwóch niezależnych seriach, Görlitz78 i Bautzen84. Wagony z NRD są oznaczane dwuczłonowymi nazwami gdzie pierwszy człon to nazwa fabryki w której wagon został wyprodukowany, a drugi to rok produkcji. Wśród wagonów serii Bautzen84 można wyróżnić egzemplarze po modernizacji w latach 90-tych z wnętrzem zrobionym w taki sam sposób w jaki zrobiono wnętrze polskich Y-ków modernizowanych również w tamtym czasie:














Innaczej wyglądająca sztuka z tej serii wagonów:














Görlitz78:








Jak widać obecnie we wnętrzu wagonów Görlitz78 można spotkać elementy z polskich Y-ków które się tam pojawiły w ramach napraw i rewizji w miarę tego jak oryginalne elementy ulegały zużyciu. Wymienione są laminaty, oprawy, pokrętła sterujące, system ogrzewania, elektryka, drzwi wejściowe, drzwi czołowe, WC, drzwi oddzielające korytarz boczny od przedsionków, drzwi do przedziałów i wiele innych elementów. Obecnie te wagony w małym stopniu przypominają to jak oryginalnie wyglądały. Jaki był oryginalny wygląd? Przedstawię to na przykładzie wagonu historycznego (w połowie przedziałowy 2 klasy, w połowie bagażowy, analogicznie jak polskie 609A) dawniej jeżdżącego dla kolei DR z zachowanym oryginalnym wnętrzem, zbliżonym do tego jakie Görlitz78 dla PKP oryginalnie posiadały:


Kluczowa różnica w oświetleniu przedsionka, po lewej widać światło żarówki oświetlającej umywalnię, o ile polskie wagony w wejściu bocznym do umywalni miały drzwi z małą okrągłą szybką lub drzwi bez szybki, tak Niemcy stosowali drzwi do umywalni z dużą mleczną szybą:


Przy okazji pokażę coś jeszcze. Pokazany tutaj wagon produkcji NRD był drugim wagonem w składzie ciągniętym przez 2 parowozy co przyjechał do Trójmiasta 3 października 2013, widoczny poniżej pierwszy wagon w składzie to salonka polskiej produkcji która zakład Cegielskiego opuściła w 1978 roku. Jest to czynny eksponat Skansensu Taboru Kolejowego w Chabówce noszący oznaczenie Bwxz. Mimo, że jest to ciekawy wagon to niestety nie miałem okazji dokonać obszernej fotorelacji z wnętrza więc pokażę tylko tyle ile mam:




Światło żarówki oświetlającej stopnie salonki przebijające się przez kłęby pary wydostającej się z instalacji ogrzewania parowego:


Te zwykłe pasażerskie Y-ki polskiej produkcji co mają oświetlenie przedsionka w postaci świetlówek (trzeba pamiętać, że wiele z ogromnej ilości wariantów miało przedsionki oświetlone żarówkami co nie raz pokazywałem) to mają po dwie umieszczone wzdłużnie, po jednej tuż przy danym wejściu. W salonce nietypowo w przedsionku jest tylko jedna świetlówka w ogóle, umieszczona poprzecznie:




Z drugiej strony najwidoczniej taka jest tradycja z wagonami specjalnymi, gdyż wagon konferencyjny 507A (przebudowany Henschel) też tak ma:




Na drugim końcu wagonu jest przedsionek bez drzwi wejściowych posiadający nietypowe rozplanowanie, jak widać po prawej są dwie klamki, ta bliżej otwiera drzwi do schowka, a ta dalej drzwi do WC:














Wagon ÖBB ze stacją macierzystą Wien Westbahnhof:






Przedsionek:


Oświetlenie przedziału, są tylko dwa tryby czyli świetlówka wyłączona i świetlówka włączona (nie ma regulacji strumienia świetlnego jak w wagonach modernizowanych przez Pesę, różnica w poniższych dwóch zdjęciach wynika z różnic w parametrach zdjęć):




Korytarz boczny jest oświetlony żarówkami, co kraj to obyczaj, wagony Z polskiej produkcji i/lub w Polsce modernizowane + Henschele w oryginalnej postaci mają zamiast żarówek świetlówki miniaturowe T5 (wyjątkiem jest kilka zmodernizowanych w Polsce wagonów Z należących do PKP IC co mają wstawione diody, choć cała reszta oświetlenia jest na świetlówkach, nie mówiąc o świeżej produkcji Cegielskiego co ma diody wszędzie poza przedsionkami i WC):